به گزارش سلام لردگان به نقل از راه دانا، سرانجام 15 ماه پس از توافق برنامه اقدام مشترک در ژنو، ايران و 5+1 شب گذشته (13 فروردين 1394) توانستند به بيانيه سياسي با عنوان «مولفه‌هاي برنامه جامع اقدام مشترک» (Parameters for a Joint Comprehensive Plan of Action) که در واقع مباني مورد توافق براي پايه‌ريزي متن توافق نهايي بود دست يابند.
در حالي که متن اين بيانيه نشان مي دهد که ايران به يک توافق دو مرحله اي تن داده است، نگراني هاي زيادي درباره مواضع غربي ها به ويژه آمريکا پس از قرائت اين بيانيه به دست آمده است.
ظريف در همان ابتدا اولين مواضع را داشت و در بيانيه خود که به همراه خانم موگريني قرائت کرد گفت: اتحاديه اروپايي، اعمال تحريم هاي اقتصادي و مالي مرتبط با هسته اي خود را خاتمه خواهد داد و ايالات متحده نيز اجراي تحريم هاي مالي و اقتصادي ثانويه مرتبط با هسته اي را، همزمان با اجراي تعهدات عمده هسته اي ايران به نحوي که توسط آژانس بين المللي انرژي اتمي راستي آزمايي شود، متوقف خواهد کرد.
لحظاتي پس از قرائت بيانيه پاياني و فکت شيت از سوي رسانه هاي غربي، باراک اوباما رئيس جمهور امريکا در سخنراني در جمع خبرنگاران در محوطه کاخ سفيد (باغ رُز) گفت: من از ابتدا مسير ديپلماتيک را بهترين راه براي حل موضوع برنامه هسته‌اي ايران مي‌دانستم.
اوباما همچنين با بيان اينکه آمريکا و ايران تاريخ دشواري داشته‌اند افزود: «نگرانيهاي ما در منطقه به خاطر اقدامات ايران،حمايت آن از گروه‌هاي تروريستي و تهديد عليه اسرائيل باعث مي‌شود اختلافات ادامه يابد».
وي تصريح کرد: «ايران بيش از هر کشور ديگري شاهد بازرسي‌ها خواهد بود و به عنوان عضو ان‌پي‌تي تعهداتي دارد . جامعه بين‌المللي پذيرفته مرحله به مرحله بخش‌هايي از تحريم‌ها عليه ايران را لغو کند اما در همان حال تحريم‌هاي ديگر درباره موشک‌هاي بالستيک و حقوق بشر ادامه خواهد يافت».
در همين راستا روحاني هم به عنوان اولين فردي که از اين توافق خوشحالي خود را ابراز کرد در صفحه توئيتر خود ضمن تشکر از تيم مذاکره کننده نوشت: «اکنون پاي تلفن هستم و از محمدجواد ظريف وزير خارجه، صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي و همه مذاکره‌کنندگانمان به خاطر تلاشهاي خستگي ناپذيرشان تشکر کردم».
فرانسوا اولاند رئيس جمهور فرانسه هم در بيانيه‌اي گفت: «فرانسه همانند هميشه که همگام با شريکانش بوده، مراقب خواهد بود تا اطمينان حاصل کند که توافقنامه‌اي قابل راستي‌آزمايي ايجاد خواهد شد که جامعه بين‌المللي بتواند مطمئن باشد که ايران در موقعيتي نيست که به سلاح‌هاي هسته‌اي دست پيدا کند.»
جان کري وزير امور خارجه آمريکا هم در جمع خبرنگاران در لوزان سوئيس توافق ايران و 5+1 را توافقي خوب خواند و گفت: بر اساس اين توافق خوب، تحريم‌ها به صورت مرحله به مرحله و در قبال عمل کردن ايران به تعهداتش برداشته خواهد شد و به محض تخطي ايران از اين تعهدات، تحريم‌ها فوراً بازخواهد گشت.
وي به دوره اجراي اين پارامترها هم اشاره کرد و گفت که برخي پارامترها دوره زماني اجراي 10 ساله و برخي دوره اجرايي 15 ساله دارند.
کري در پايان با ورود به مسائل موشکي ايران گفت که هنوز جزئياتي باقي ماده و مسائلي هست که بايد حل شود؛ از آن جمله مي‌توان به برنامه موشکي ايران و بحث زمان‌بندي اجراي توافق امروز خواهد بود.
لوران فابيوس همتاي فرانسوي کري هم پس از قرائت بيانيه لوزان به تلويزيون فرانسه گفت: «اين يک توافقنامه مرحله‌اي است که شامل تحولات مثبت است اما هنوز به اقدامات بيشتري نياز است.»
«بان کي‌مون» دبيرکل سازمان ملل هم از رسيدن ايران و 1+5 به نقطه اي مشترک در لوزان سوئيس استقبال کرد و گفت که مي توان از پتانسيل مذاکره براي حل همه مشکلات منطقه استفاده کرد.
از طرف ديگر مارتين شولتس رئيس پارلمان اروپا با صدور بيانيه‌اي دستيابي به بياينه مشترک ميان ايران و 5+1 را پس از مذاکرات سخت و طولاني با حضور نمايندگان اين اتحاديه تبريک گفت و آنرا توافقي تاريخي دانست.
به گزارش فارس، آقاي شولتس اين بيانيه را توافقي در راستاي تقويت امنيت بين المللي عنوان کرد و دليلي بر افزايش اعتمادسازي دو جانبه و بازيابي اقتصادي ايران عنوان کرد.
واکنش هاي داخل کشور بر خلاف خوشحالي تيم مذاکره کننده آنچنان هم مثبت نبود به طوري که مهدي محمدي، کارشناس مسائل هسته در گفت و گويي گفت: اين توافق قطعاً يک تعهد بين‌المللي براي ايران است.
وي با بيان اينکه اين توافق به هيچ وجه متوازن نيست، يادآور شد: درباره فردو فاجعه رخ داده است.
اين کارشناس مسائل سياسي با بيان اينکه زمان بندي برداشتن تحريم‌ها کاملاً مبهم است، اظهار داشت: همچنين خبري از رشد برنامه غني سازي در زمان 10 ساله نيست.
از طرف ديگر حسين شريعتمداري سردبير روزنامه کيهان هم با انتقاد از دو مرحله اي شدن توافق و زير پا گذاشته شدن خطوط قرمز ايران گفت: نام توافق دو مرحله‌اي را بيانيه مطبوعاتي گذاشتيم.
وي افزود: در يک کلمه بايد گفت که اسب زين شده را داده‌ايم و افسار پاره تحويل گرفته‌ايم.
ياسر جبرائيلي هم در اين ميان به طور کامل (اينجا ببينيد) بررسي اختلافات متن ترجمه شده توسط وزارت خارجه و متن وزارت خارجه آمريکا پرداخت و گفت: نکته مهم تر و نگران کننده تفاوت هاي متن ارسال شده توسط وزارت خارجه با متن قرار گرفته روي خروجي سايت وزارت خارجه آمريکاست که در ادامه تنها و تنها به «مهم ترين موارد» اين تفاوت ها اشاره مي شود. قبل از ورود به بررسي دو سند ايراني و آمريکايي، تاکيد مي شود که سند وزارت خارجه آمريکا که در زير بررسي مي شود، FACT SHEET نيست، بلکه آنچه منتشر شده، خود متن اصلي است.
جبرائيلي در متني کامل به بررسي تناقضات متن ها پرداخت و گفت: در متن اصلي تصريح شده است که اگر ايران به تعهدات خود عمل کند، در تحريم ها تخفيف (Relief) شامل حالش مي شود؛ ساختار تحريم هاي آمريکا باقي مي ماند؛ تحريم هاي شوراي امنيت سازمان ملل درباره موضوع هسته اي همزمان با پايان همه مباحث مرتبط با هسته اي از جمله غني سازي، ابعاد احتمالي نظامي(PMD)، فردو، اراک و شفاف سازي، لغو مي شود.
مخالفان توافق با ايران در داخل خاک آمريکا هم بيکار نبوده و انتقادات زيادي را به اين توافق نامه وارد کردند، هرچند بيشتر آنها به جاي انتقاد خواستار رسيدگي به متن توافقنامه قبل از امضا شدن آن بودند.
باب منندز از سناتورهاي ارشد دموکرات گفت: «اگر ديپلمات‌ها مي‌توانند 2 سال روي پرونده هسته‌اي ايران کار کنند، کنگره هم حق دارد دوره‌اي را براي بررسي اين توافق درنظر بگيرد.»
صهيونيست ها هم که از ابتدا خواستار برچيده شدن تمام تاسيسات هسته اي ايران بودند و همواره منافع خود را در خاورميانه با وجود فعاليت هاي هسته اي ايران در خطر مي ديدند، سيلي از انتقادات را روانه اين توافق کردند.
يک مقام صهيونيست که نام فاش نشده بود درگفت‌وگو با روزنامه هاآرتص با اشاره به اينکه «اشتباه تاريخي»روي داده که جهان را به جايي خطرناک‌تر بدل خواهد کرد، گفت: «بيانيه لوزان، چارچوبي بد را براي مذاکرات مشخص کرد که به توافقي بد منجر مي‌شود» و «اين چارچوب، به برنامه هسته‌اي ايران مشروعيت مي بخشد، برنامه‌اي که فقط به سمت ساخت سلاح هسته‌اي سوگيري دارد.»
«آيپک» لابي صهيونيست‌ها در کنگره آمريکا هم به توافق ايران و 1+5 در لوزان واکنش نشان داد و تاکيد کرد که سند نوشته شده در لوزان بايد از فيلتر کنگره بگذرد.
آيپک با تکرار مواضع نخست وزير رژيم صهيونيستي در راستاي ايران هراسي تصريح کرد: توافق لوزان ايران را در آستانه تبديل به يک دولت اتمي رها مي‌کند و مسابقه تسليحاتي را در خاورميانه به راه مي‌اندازد.
«جان بينر» رئيس مجلس نمايندگان آمريکا هم پس از اين به ميدان آمد و اظهار داشت که توافق لوزان روگرداندن هشداردهنده اوباما از اهداف اوليه‌اش است و پيش از برداشته شدن هرگونه تحريمي، کنگره بايد دقيقاً مفاد توافق را بررسي کند.
سناتور باب کروکر جمهوري‌خواه هم براي عقب نماندن از هم قطارانش در پيامي در توئيتر نوشت: «اين امري مهم است که ما منتظريم جزئيات دقيق بيانيه امروز را ببينيم ... اگر توافق نهايي حاصل شد، مردم آمريکا ميبايست از طريق نمايندگان منتخب خود، توافق را بررسي کنند تا ببينند که آيا توافق تهديد ايران هسته‌اي را حذف کرده است.»
سناتور جان مک‌کين در صفحه شخصي خود در شبکه اجتماعي توئيتر نوشت که مشخصاً هيچگونه توافقي (درون آمريکا) بر روي توافق هسته‌اي وجود ندارد و با اين وضع، لزوم بررسي مفاد توافق توسط کنگره بيش از هر زماني احساس مي‌شود.
سناتور بن کادرين هم با تأکيد مجدد بر روي بررسي توافق لوزان گفته: «کنگره در اين روند نقش خواهد داشت و من منتظر بررسي جزئيات توافق لوزان در صحن خواهم بود، توافقي که خيلي وقت بود دنبالش بوديم.»
اين واکنش ها قطعاً بدون در نظر گرفتن ابعاد همه جانبه اين توافق بوده است و واکنش هاي ديگري نيز ا روشن شدن متن اصلي توافق نامه در انتظار تيم مذاکره کننده خواهد بود.
بايد ديد در حالي که به طور واضح ديده مي شود برخي از خطوط قرمز در اين توافق نامه رعايت نشده است، چه آينده اي در انتظار مذاکرات هسته اي و توافق نامه هاي صورت گرفته خواهد بود.
انتهاي پيام/ط